SHS-script voor examenvoorbereiding astronomische navigatie

Astronavigatie heeft het karakter van een geheime wetenschap uit het vorige millennium – interessant, uitdagend, volkomen achterhaald en veel te vermoeiend. De meeste watersporters houden zich ermee bezig – als überhaupt – hoogstens als voorbereiding op een examen, bijvoorbeeld voor het Duitse Sporthochseeschifferschein (SHS) of de Britse RYA Yachtmaster Ocean.Bij een totale stroomuitval aan boord of bij een storing van de satellietsignalen geldt astronavigatie nog steeds als dé back-up voor GPS & Co. Wie kan echter echt ad hoc betrouwbaar overschakelen op de navigatiemethode van onze voorouders of heeft zelfs maar de noodzakelijke nautische documentatie aan boord?Helmut Hoffrichter heeft een volledig computerondersteunde positie-bepaling met behulp van de zon en een sextant ontwikkeld, die hij „postmoderne astronavigatie“ noemt. Onder de titel „Astronavigation – eindelijk zeitgerecht“ is de herwerkte, uitgebreide 2025-heruitgave van zijn boek „Postmoderne Astronavigation. Mit der Sonne unterwegs“ verschenen.Het boek begint met een gemakkelijk te begrijpen terugblik op de geschiedenis van de astronomische navigatie. Daarna presenteert Hoffrichter zijn zelfontwikkelde app „Circle of position navigation“ (Apple), respectievelijk „Sun Navigation“ (Android).Met een sextant wordt de afstand tot de onmiskenbare zon gemeten. Planeten en vaste sterren blijven derhalve buiten beschouwing als natuurlijke hemellichamen omwille van de eenvoud. Na de hoogtehoekmeting begint in de astronavigatie klassiek een uitgebreide wiskundige berekening en vervolgens een grafische benaderingsmethode. Deze werd in 1875 bedacht door de Franse marineofficier Marcq Saint-Hilaire (1832–1889) als een „noodoplossing“ die alleen aan haar tijd te danken was.Hoewel wiskundig exacte navigatiemethoden al sinds het midden van de 18e eeuw bekend zijn, kon de berekening zonder computer niet geautomatiseerd worden. In Hoffmeisters app kunnen op een mobiel apparaat eenvoudig de hoogtehoekmetingen worden ingevoerd. Het tablet of smartphone zou daarvoor, indien nodig, natuurlijk onafhankelijk van een uitval van het boordstroomnet moeten kunnen functioneren.De lang verdrongen methoden van de wiskundigen Johannes Keppler (1571–1630) en Leonhard Euler (1707–1783) evenals de efemeriden zijn in de software opgeslagen, die de locatieberekening razendsnel uitvoert. Na het gebruik van de sextant is de „postmoderne astronavigatie“ zo eenvoudig in het gebruik als de vertrouwde satellietnavigatie op de kaartplotter. Uitgebreide nautische documentatie is niet vereist, bovendien hoeft er niet zelf gerekend of getekend te worden.Met de „postmoderne astronavigatie“ is een positie met behulp van de zon nauwkeuriger te bepalen dan met de hoogteverschilmethode van Saint Hilaire. Omdat daarvoor niet eens een Gissort vereist is, wordt de kunst van vroegere zeevaarders zo vereenvoudigd dat er nu een echte, eenvoudig hanteerbare, praktijkgeschikte navigatie-back-up beschikbaar is.De hoofdstukken in detailGeschiedenis van de astronavigatieDe app Sun NavigationKleine sextantkundeAnalytische positie‑bepalingKoppelnavigatieGrootcirkelberekeningDe tijdvergelijkingBijlage, onder meer met een uittreksel uit de publicatie van Carl Friedrich Gauß (1777–1855) uit het jaar 1809, waarin hij het tweehoge‑probleem oplost188 pagina’s, 70 afbeeldingen en 15 tabellen, formaat 14,8 x 21 cm, gebonden.

Model BOBBY SCHENK met het ontwikkelingsidee van een ervaren oceaanzeiler.Sextant met volledige zichtspiegel voor eenvoudige bediening.Indexcorrectie aan de trommelschroef.Indirecte, verblindingsvrije verlichting.7 schaduwglaasjes, telescoop 4 x 40 mm.Met witte behuizing: de witte kleur voorkomt opwarming door zonnestraling.Gewicht 1,85 kg.Bij levering inbegrepen: gravure van de sextant, opbergkoffer van mahonie.Optioneel toebehoren: kleine chronograaf (kwartsuur) voor het bepalen van de afleestijd.

HORIZON ULTRA sextant van Cassens & Plath:Kwaliteitssextant met volledig zichtspiegel voor eenvoudige bediening en perfecte afleesbaarheid.Indexcorrectie via de trommelschroef, indirecte, verblindingsvrije verlichting.Telescoop 4 x 40 mm.Verkrijgbaar in twee uitvoeringen:- Met witte behuizing: De witte kleur voorkomt opwarming door zonnestraling.- Met klassiek zwarte behuizing.Gewicht 1,85 kg. In een opbergkist van mahonie.Op verzoek graveren wij de sextant met de naam van de eigenaar of het schip.Dit hoogwaardige navigatie-instrument is voorzien van speciale gepolariseerde schaduwglazen en een dubbelprisma (naar Schüler) dat meetfouten door de kanteling van de sextant voorkomt.Optionele accessoires: Kleine chronograaf (kwartsuur) voor het bepalen van de afleestijd.

De kunstmatige navigatiehorizon is nodig voor het meten van de hoogte van hemellichamen met de sextant, wanneer er geen horizonzicht is, bijvoorbeeld 's nachts, bij mist aan de grond, bij vaarten dicht langs de kust of voor landnavigatie.De kunstmatige horizon kan op alle CASSENS & PLATH-sextanten worden gebruikt die met verlichting zijn uitgerust, omdat hij stroom nodig heeft. Dit zijn de sextantmodellen Horizon Ultra, Polaris, Bobby Schenk en Professional (met verlichting).De kunstmatige horizon kan dankzij de klemmschroef gemakkelijk worden verwisseld met de normale telescoop van de sextant. Afstelling is niet vereist.Het apparaat wordt gebruikt als een normale sextanttelescoop (3 x 25 mm), waarbij in de optische lichtweg een libel is ingebracht. Een kruisdraden en de bel van de libel verschijnen tegen een roodverlichte achtergrond. Een dimmer maakt het mogelijk de helderheid optimaal af te stemmen op de omgevingslichtomstandigheden. Voor waarnemingen van de zon kan een extra schaduwglaasje op het objectief worden geschoven.De kunstmatige horizon is geschikt voor navigatie en is voor de beroepsvaart goedgekeurd onder nr. BSH/047/01/78.Voor louter oefendoeleinden is de Kunstmatige oefenhorizon (artikel-nr. 3716-113) een betaalbaar alternatief. U vindt deze verderop op de pagina onder \"Passende artikelen\".

De sextant PROFESSIONAL van Cassens & Plath is een voor de beroepsvaart ontwikkeld precisiehoekmeetinstrument voor astronomische plaatsbepaling. Hij is door het Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie (BSH) typegoedgekeurd (zie verderop op deze pagina onder "Downloads & Informatie").De in Duitsland vervaardigde sextant met 4x40 mm-telescoop is naar keuze voorzien van een traditionele halfzichtspiegel of een volledig zichtspiegel en kan met of zonder verlichting worden geleverd.Zoals bij alle Cassens & Plath-sextanten voldoet de straal van de boog aan de internationale normen en ligt deze binnen de nauwkeurigheidstoleranties.Het sextantframe wordt uit een 5,5 kilogram zware messingplaat gefreesd en heeft uiteindelijk een gewicht van 600 gram. Na het frezen wordt het frame in de oven verhit, gericht, geschuurd en gegraveerd. Vervormingen die eventueel door het frezen en verhitten ontstaan, worden door lichte en precieze hamerslagen weer rechtgemaakt. Ten slotte wordt het spanningsvrije draaglichaam zwart ingebrand gelakt en daarna worden de afzonderlijke componenten aan het frame gemonteerd.De telescoop heeft een 4-voudige vergroting en een objectiefopening van 40 mm. De zeven kantelbare schaduwglazen zijn gemaakt van vlakparalleel neutraalglas. De instelbare, hoogwaardige spiegels hebben gecontroleerde vlakheid.De sextant wordt geleverd in een lichte kunststofkoffer. Een kwaliteitscertificaat is bijgesloten. 

De kunstmatige oefenhorizon maakt de meting van de hoogte van het hemellichaam met de sextant mogelijk, wanneer geen horizonzicht bestaat, bijvoorbeeld 's nachts, bij bodemmist, vaarten onder land of voor landnavigatie.De kunstmatige oefenhorizon van CELESTAIRE kan op alle sextanten (niet alleen die van CASSENS & PLATH) in plaats van de normale telescoop worden geplaatst. Aan de rechterzijde kijkt u over de sextantspiegels naar het hemellichaam en naar een horizontale lijn.Voor de waarneming houdt de gebruiker de sextant zoals gebruikelijk verticaal. Een waterpasbel moet naast een horizontale lijn liggen. Het hemellichaam wordt eveneens op de horizontale lijn gecentreerd. Bij zonwaarnemingen wordt de onderrand genomen.De kunstmatige oefenhorizon is uitsluitend voor oefendoeleinden en NIET geschikt voor navigatie.Een kunstmatige navigatiehorizon met BSH-goedkeuring voor de beroepsvaart (artikelnummer 3716-103) vindt u verderop op de pagina onder "Passende artikelen".

Een optioneel accessoire voor de CASSENS & PLATH-sextanten:Kleine chronograaf (kwartsuur) met stopfunctie om de afleestijd te bepalen.Gemonteerd op een beugel die op de C&P-sextant wordt geschroefd.

Handzame, lichte halfzicht-jachtsextant van zeewaterbestendig aluminium, geanodiseerd en gebakken gelakt. Verkrijgbaar in twee kleuren.Kenmerkenspeciaal vervaardigd voor jachten en kleinere schepenfilterframe van metaalweinig storingsgevoelig, ongevoelig voor elektromagnetismeJENA-objectief 3,2 x 30 mmhoogwaardige, verstelbare spiegels (halfzicht)5 kantelbare schaduwglazen (3 indexfilters, 2 horizonfilters)levering in houten kist voor veilige bewaringcontrolecertificaat met individuele correctiewaardenuitgebreide bedienings- en afstelinstructieafstelsleutelAfmetingenSextant 240 x 210 x 110 mm, gewicht 0,85 kg.Houten kist 265 x 240 x 150 mm, gewicht 2,7 kg.Optioneel is een verlichtingsinrichting verkrijgbaar.

Precisie-instrument, ontwikkeld voor de beroepsvaart, van zeewaterbestendig aluminium.Het stabiele draaglichaam is spanningsvrij gegoten, volledig geanodiseerd en ingebakken gelakt.Kleur: grijs. JENA-Optik 4x40, gekapselde, hoogprecisie meettrommel, 7 inklapbare schaduwglazen van vlakparallel neutraalglas. Wordt geleverd met fabrieksattest in een stevige massiefhouten koffer. De halve-zichtsextant heeft geattesteerde correctiewaarden onder 40". Gewicht 1,4 kg (met koffer 4,5 kg).De Professional-Sextant is een deelsicht-sextant met een half horizontspiegel.

Precisie-instrument ontwikkeld voor de beroepsvaart, van zeewaterbestendig aluminium.Het stevige draaglichaam is spanningsvrij gegoten, volledig geanodiseerd en ingebakken gelakt.JENA-Optik 4x40, ingekapselde hoogprecisie-meettrommel, 7 inklapbare schaduwglaasjes van vlakparallel neutraalglas.Wordt geleverd met fabrieksattest in een stevige massiefhouten koffer. De SIRIUS heeft geattesteerde correctiewaarden onder 20". Gewicht 1,4 kg (met koffer 4,5 kg).De SIRIUS is een deelsicht-sextant met halve horizonspiegel.

Voor de beroepsscheepvaart ontwikkeld precisie-instrument van zeewaterbestendig aluminium. De sextant met volledig zicht en halfdoorzichtige spiegel biedt onverdeeld zicht op hemellichamen en horizon. De stabiele draagconstructie is spanningsvrij gegoten, volledig geanodiseerd en grijs gebakkenlak.Specificaties:Telescoop JENA-optiek 4x40,afgesloten, zeer nauwkeurige meettrommel,7 uitschuifbare schaduwglaasjes van planparalleel neutraalglas,gecertificeerde correctiewaarden onder 40",horizonspiegel met volledig zicht,Gewicht 1,4 kg (met koffer 4,5 kg),Afmetingen sextant 260 x 240 x 130 mm,Afmetingen koffer 340 x 332 x 170 mm.Levering met fabrieksattest in stevige massiefhouten koffer.

Bij de sextanten kunnen wij de volgende accessoires leveren.

Deze goedkope kunstmatige horizon is een goed hulpmiddel om waarnemingen van hemellichamen (zon of maan) ook uit te voeren wanneer een natuurlijke horizon niet zichtbaar is.Goed geschikt voor oefendoeleinden aan land.Het kunststoflichaam moet met water of een vergelijkbare vloeistof gevuld worden en in ongeveer horizontale positie stevig worden opgesteld. Gebruik op zee is niet mogelijk.Kunststoflichaam met bescherm- en schaduwglazen.Niet geschikt voor middaghoogten - alleen voor waarnemingen tot ca. 45 graad.Demonteerbaar, in kunststofdoos.

Sextant van glasvezelversterkt kunststof met voldoende precisie om te oefenen en te leren.Goede nauwkeurigheid door micrometertrommel, spiegel met 7 schaduwglaasjes, objectief met drievoudige vergroting.Wordt geleverd in kunststofkoffer: 255 x 230 x 120 mm met Duitstalige handleiding.Kleur: zwart.

Eenvoudige sextant van kunststof. Geschikt als oefenapparaat en als redundante uitrusting voor noodgevallen.Graadboog 178 mm, meetbereik -10° tot 100°. Aflezing met ver uit elkaar geplaatste nonius (30 deelstrepen) maakt metingen met een nauwkeurigheid tot 2' mogelijk, indexspiegel in twee richtingen verstelbaar.Twee opklapbare schaduwglaasjes en twee schaduwschijven voor het observatie-"telescoop" (zonder lenzen, geen vergroting).

Het boek is helaas momenteel niet meer in het Duits leverbaar.David Barrie (geboren 1953) is vlinderonderzoeker, voorzitter van verschillende stichtingen, een gepassioneerd zeiler en een uitstekende auteur met grote belangstelling voor navigatieonderwerpen.Met zijn debuutwerk „Sextant - Die Vermessung der Meere“ (SEXTANT - A voyage guided by the stars and the men who mapped the world´s oceans) is het hem gelukt een geslaagde mix van avontuur, wetenschap, wiskunde en heldendaden te creëren. Vooral is het boek echter ook een liefdesverklaring aan de zee. „Barrie verbindt alles luchtig, verrast met historische detailkennis, brengt hulde aan de moed van de eerste zeelieden die zich in het onbekende waagden en haalt tragische lotgevallen uit de mist van het verleden“, stond er in een recensie.Barrie beschrijft hoe onbekend de omtrekken van hele continenten nog 250 jaar geleden waren. Oriëntatie aan de hemellichamen werd als ontoereikend beschouwd. Pas een nieuw waarnemingsinstrument gaf de moderne wereld haar gestalte: de sextant. David Barrie vertelt deskundig hoe en waarom deze werd uitgevonden, hoe levensbelangrijk hij voor zeelieden was en welke centrale rol hij speelde in de geschiedenis van onderzoeks- en ontdekkingsreizen.Op kunstzinnige wijze koppelt hij de belevenissen van onverschrokken zeevaarders als James Cook, La Pérouse en Joshua Slocum aan herinneringen aan zijn eigen oversteek van de Atlantische Oceaan, die hij als jonge man maakte.352 pagina's, 12,2 x 18 cm, paperback. In het Engels.

Lutz Böhme is al meer dan 15 jaar werkzaam voor verschillende zeil- en sportbootscholen in de opleiding voor de Duitse bekwaamheidsbewijzen Sportseeschifferschein (SSS) en Sporthochseeschifferschein (SHS).Het zeer nuttige, uitgebreide script in ringbandvorm leidt in gemakkelijk te volgen stappen in de astronavigatie in. Bovendien behandelt het de grootcirkel-, bestek- en koppelberekeningen met aanwijzingen voor het gebruik van de rekenmachine voor de actuele SHS-navigatie-examens.De momenteel beste informatiebron voor de SHS-examenvoorbereiding op het gebied van astronavigatie.De leesproef - zie verder op deze pagina onder \"Downloads & informatie\" - geeft een goede eerste indruk (al is het niet van de meest recente uitgave).75 pagina's, talrijke foto's en afbeeldingen, formaat DIN A4, uitgave: juni 2023.

Sjabloon voor astronomische navigatie, opgesteld door RYA Yachtmaster Ocean-instructeur Leon Schulz in samenwerking met de Duitse sextantfabrikant Cassens & Plath.Het overzichtelijk opgezette DIN A4-vel heeft zich in theorie en praktijk ruimschoots bewezen en heeft honderden zeilers geholpen met behulp van handige benamingen, gegevens en aanwijzingen snel te begrijpen waar in de HO-tabellen en almanakken stap voor stap welke waarden gehaald moeten worden.Ze zijn niet alleen nuttig voor het begrip van astronomische navigatie, bijvoorbeeld tijdens een cursus voor RYA Yachtmaster Ocean, maar vooral ook als geheugensteun achteraf. De sjablonen zijn duidelijk gestructureerd en begeleiden stap voor stap hoe de eigen positie wordt bepaald.Er is een sjabloon voor de zonobservatie en een voor het bepalen van de middagsbreedte.Een blok bevat telkens 25 vellen (enkelzijdig bedrukt). Teksten in het Engels.De gratis lesvideo's over het gebruik van de sjablonen op de homepage van Leon Schulz helpen om vertrouwd te raken met de werkwijze.www.reginasailing.com/celestial_videos/

Lutz Böhme is al meer dan 15 jaar werkzaam voor verschillende zeil- en sportbootscholen in de opleiding voor het Duitse bevoegdheidsbewijzen Sportseeschifferschein (SSS) en Sporthochseeschifferschein (SHS).Voor de gemakkelijk te begrijpen en gedegen examenvoorbereiding heeft hij daarom zijn diverse uitleg, handleidingen en oefenopgaven op 135 pagina's gebundeld.Bij de landnavigatie gaat hij met name dieper in op de inhoud boven het niveau van het Sportküstenschifferschein (SKS), bijvoorbeeld door de beschrijving van stroomdriehoeken van meerdere uren.Verder worden de onderwerpen getijdenkunde en -berekeningen met de Admiralty Tide Tables (ATT) en elektronische navigatie behandeld. Bij het hoofdstuk scheepvaartrecht hoort ook radarplotting, tot en met de voor de SHS vereiste uitwijkmanoeuvres.Een zeer nuttig script in ringband.De leesproef - zie verder onderaan deze pagina onder \"Downloads & informatie\" - geeft een goede eerste indruk (zij het niet van de meest recente uitgave).135 pagina's, talrijke foto's en illustraties, formaat DIN A4, uitgave: februari 2024.