Bedienen, reffen en sturen / Tom Cunliffe

Astronavigatie heeft het karakter van een geheime wetenschap uit het vorige millennium – interessant, uitdagend, volkomen achterhaald en veel te vermoeiend. De meeste watersporters houden zich ermee bezig – als überhaupt – hoogstens als voorbereiding op een examen, bijvoorbeeld voor het Duitse Sporthochseeschifferschein (SHS) of de Britse RYA Yachtmaster Ocean.Bij een totale stroomuitval aan boord of bij een storing van de satellietsignalen geldt astronavigatie nog steeds als dé back-up voor GPS & Co. Wie kan echter echt ad hoc betrouwbaar overschakelen op de navigatiemethode van onze voorouders of heeft zelfs maar de noodzakelijke nautische documentatie aan boord?Helmut Hoffrichter heeft een volledig computerondersteunde positie-bepaling met behulp van de zon en een sextant ontwikkeld, die hij „postmoderne astronavigatie“ noemt. Onder de titel „Astronavigation – eindelijk zeitgerecht“ is de herwerkte, uitgebreide 2025-heruitgave van zijn boek „Postmoderne Astronavigation. Mit der Sonne unterwegs“ verschenen.Het boek begint met een gemakkelijk te begrijpen terugblik op de geschiedenis van de astronomische navigatie. Daarna presenteert Hoffrichter zijn zelfontwikkelde app „Circle of position navigation“ (Apple), respectievelijk „Sun Navigation“ (Android).Met een sextant wordt de afstand tot de onmiskenbare zon gemeten. Planeten en vaste sterren blijven derhalve buiten beschouwing als natuurlijke hemellichamen omwille van de eenvoud. Na de hoogtehoekmeting begint in de astronavigatie klassiek een uitgebreide wiskundige berekening en vervolgens een grafische benaderingsmethode. Deze werd in 1875 bedacht door de Franse marineofficier Marcq Saint-Hilaire (1832–1889) als een „noodoplossing“ die alleen aan haar tijd te danken was.Hoewel wiskundig exacte navigatiemethoden al sinds het midden van de 18e eeuw bekend zijn, kon de berekening zonder computer niet geautomatiseerd worden. In Hoffmeisters app kunnen op een mobiel apparaat eenvoudig de hoogtehoekmetingen worden ingevoerd. Het tablet of smartphone zou daarvoor, indien nodig, natuurlijk onafhankelijk van een uitval van het boordstroomnet moeten kunnen functioneren.De lang verdrongen methoden van de wiskundigen Johannes Keppler (1571–1630) en Leonhard Euler (1707–1783) evenals de efemeriden zijn in de software opgeslagen, die de locatieberekening razendsnel uitvoert. Na het gebruik van de sextant is de „postmoderne astronavigatie“ zo eenvoudig in het gebruik als de vertrouwde satellietnavigatie op de kaartplotter. Uitgebreide nautische documentatie is niet vereist, bovendien hoeft er niet zelf gerekend of getekend te worden.Met de „postmoderne astronavigatie“ is een positie met behulp van de zon nauwkeuriger te bepalen dan met de hoogteverschilmethode van Saint Hilaire. Omdat daarvoor niet eens een Gissort vereist is, wordt de kunst van vroegere zeevaarders zo vereenvoudigd dat er nu een echte, eenvoudig hanteerbare, praktijkgeschikte navigatie-back-up beschikbaar is.De hoofdstukken in detailGeschiedenis van de astronavigatieDe app Sun NavigationKleine sextantkundeAnalytische positie‑bepalingKoppelnavigatieGrootcirkelberekeningDe tijdvergelijkingBijlage, onder meer met een uittreksel uit de publicatie van Carl Friedrich Gauß (1777–1855) uit het jaar 1809, waarin hij het tweehoge‑probleem oplost188 pagina’s, 70 afbeeldingen en 15 tabellen, formaat 14,8 x 21 cm, gebonden.

Het praktijkhandboek voor navigatie op zeevarende jachten.Sven M. Rutter heeft in dit boek vele waardevolle tips uit zijn talrijke vakartikelen over navigatie laten samenkomen. Hij biedt zowel beginners de nodige basiskennis voor een veilige navigatie op zee als ervaren jachtschippers waardevolle informatie voor de keuze en het gebruik van moderne navigatiesystemen.Een duidelijke structuur en een begrijpelijke taal vergemakkelijken het gebruik – een uitgebreid glossarium maakt gericht naslaan mogelijk. Elk onderwerp wordt begrijpelijk uitgelegd. Voorkennis wordt niet verondersteld.BESSER NAVIGIEREN heeft zich in de loop der jaren gevestigd als standaardwerk voor navigatie op zeevarende jachten. Of het nu voor examenvoorbereiding is, voor het opfrissen/actualiseren van bestaande kennis, als richtsnoer voor een doordachte navigatie-uitrusting van de eigen jacht of als naslagwerk voor de praktijk; of op kleinere kustroutes of op uitgestrekte oceaantochten; of klassiek met koersdriehoek en passer of met zeekaartplotter/navigatiesoftware/-app, AIS en radarsysteem – dit boek kan over vele zeemijlen een behulpzame metgezel zijn.Het boek behandelt het complete navigatie-examenmateriaal voor Sportbootführerschein See (SBF See), Sportküstenschifferschein (SKS) en Sportseeschifferschein (SSS).In de huidige uitgave zijn aanvullend innovaties en verdere ontwikkelingen op het gebied van elektronische navigatie, in radartechnologie en bij AIS verwerkt. Tevens zijn extra informatie en verdere praktijktips toegevoegd.De leesproef - zie verder hieronder op deze pagina onder "Downloads & Informationen" - geeft een goede eerste indruk.376 pagina's, 388 kleurige afbeeldingen, formaat 17 x 24 cm, hardcover.

Roger Barnes beschouwt kleine schepen als de perfecte toegang tot afgelegen, mooie plekken.De Brit, over wie onder andere in de uitgave 01/2024 van het tijdschrift "Jacht Classic" is bericht, zeilt al jaren met een minimum aan uitrusting in een open dinghy, zelfs in zo veeleisende wateren als Bretagne. Het gaat hem erom zeilen zonder veel gedoe in het dagelijks leven te integreren, omdat "een van de veiligste wegen naar tevredenheid in het leven een klein schip, een gunstige wind en een nieuwe kust is die het ontdekken waard is".Het boek, dat intussen in een tweede, herziene druk verkrijgbaar is, geldt al lang als het standaardwerk over het toeren zeilen in een eenvoudig dinghy. De informatie en adviezen zijn verweven met prachtig beeldende verhalen over de avonturen van de auteur op het water. Ze gaan over idyllische weken op afgelegen rivieren en aan de kust tot aan haarstrijkende tochten naar afgelegen eilanden.Voor deze nieuwe editie is een verslag van de eerste kapseizen van de auteur toegevoegd, nieuw materiaal over elektronica en kleding evenals aanvullende informatie over scheepsontwerpen.Onderwerpen van de gids zijn:de zoektocht naar een goed schipde uitrusting voor dagtochtenscheepstechniek bij motor en roeraanleggen en ankerende voorbereiding op open waterde navigatie op open zeehet onderhoud van een dinghycomfort en veiligheidHier leest u dat zeilen met een bootje een heerlijke manier is om de natuur en nieuwe kusten van dichtbij en tegen lage kosten te ervaren. Zeilen waar grotere schepen niet komen en slapen onder zeildoek aan boord of aan land – dat is varen teruggebracht tot de kern, en dat is des te beter.272 pagina's, doorlopend voorzien van inspirerende kleurenfoto's en nuttige illustraties, 17x24 cm, paperback, Adlard Coles Nautical, Londen. In het Engels.

Een zeer gedetailleerd handboek voor eigenaren en liefhebbers van traditionele zeilvaartuigen.De gerenommeerde Britse watersportjournalist Tom Cunliffe beschrijft manoeuvres, deels vergeten technieken van uitrusting, bediening en onderhoud van oude schepen.Mooie foto's en met waterverf uitgevoerde handschetsen maken de technische verbanden zichtbaar.In het Engels.176 pagina's, kleurenfoto's en -tekeningen, formaat 19 x 24 cm, paperback.

Uitgegeven door de Sail Training Association Germany (S.T.A.G.).Geschreven door de praktijkman Jochen Garrn voor iedereen die het behoud van traditionele schepen een warm hart toedraagt – van bootsman, bestman of stuurman tot matroos en trainee.Dit handboek brengt de verspreide, meestal mondeling overgedragen kennis over het omgaan met traditionele materialen en technieken op traditieschepen bijeen. Het bewaart deze tegen vergetelheid en verbindt ze met moderne werkwijzen. Daarmee sluit dit deel naadloos aan bij het succesvolle 'Handboek voor dekbemanning op traditieschepen' van dezelfde auteur.Praktisch beschreven en voorzien van talrijke afbeeldingen worden onder meer onderhoudswerkzaamheden aan het schip, het uitlijnen van Masten, het inbinden van ogen in wanten en stag, zeil- en persenningreparaties, de kunst van het vervaardigen van kluiverboomnetten of het vlechten van fenders en matten behandeld.De auteur schenkt bijzondere aandacht aan de persoonlijke veiligheid bij werkzaamheden aan boord en aan hulpverlening op zee voor mensen en schepen.170 pagina's, talrijke kleurenfoto's en tekeningen, formaat 15,5 x 21,5 cm, gebonden.

Uitgegeven door de Sail Training Association Germany (S.T.A.G.).Dit handboek van Jochen Garrn biedt medezeilers, vaste bemanning aan dek of nautici op traditieschepen een uitgebreid en gefundeerd overzicht van de benodigde zeemanschap.Manoeuvreverlopen en touwwerk aan boord van traditieschepen worden even gedetailleerd beschreven als de knoop, splijzen, routinehandelingen aan boord en veiligheidsmaatregelen.Talrijke kleurenfoto's en gekleurde afbeeldingen verduidelijken de uitvoerige verklaringen. De aandacht voor de meest uiteenlopende scheepstypen – razeilschepen, grote en kleine schoeners, galeassen, kotters, ewers en platbodemschepen – maakt het mogelijk vertrouwd te raken met de overeenkomsten en verschillen in de uitvoering van de belangrijkste manoeuvres op deze zeilschepen.Een must voor elk actief bemanningslid in de traditieseiljacht-scene.307 pagina's, talrijke foto’s en tekeningen, formaat 15,5 x 21,5 cm, gebonden.

Het „Handboek voor schipsonderhoud voor bootslieden en matrozen op traditionele zeilschepen“ is een „leerboek, handboek en naslagwerk voor alle ambachtelijke werkzaamheden die nodig zijn voor het behoud van de tuigage van de brig ROALD AMUNDSEN en andere traditionele grote zeilschepen. Het heeft tot doel de kennis en vaardigheden van de bootslieden over te dragen evenals de fysische en technische basis daarvoor en voor de volgende generatie te bewaren. Er zijn zowel eeuwenlang beproefde technieken als actuele normen en procedures te vinden.“Mike Marquardt en Helge Neumeister hebben het door de bemanning geschreven werk „Der kleine Bootsmann“ volledig herschreven en aanzienlijk uitgebreid. De verzamelde kennis uit de opleiding aan boord van de brig ROALD AMUNDSEN is nu uitgegeven door de beheervereniging LebenLernen auf Segelschiffen.De tien hoofdstukken:De bootsmanBasisprincipesTouw, koord - takelwerkzaamhedenWerkzaamheden aan de tuigageZeilmakerwerkzaamhedenWalverbindingenConservering van het schip en tuigagehet anker & ankerlierNoodsituatiesBijlage (o.a. met Duits-Engelse woordenlijst)Nabij diepgaande basisprincipes worden diverse werkzaamheden stap voor stap uitgelegd aan de hand van bijbehorende foto’s. Zo krijgen liefhebbers van traditionele zeilschepen op zeer aansprekende wijze het vakgereedschap aangereikt om deze prachtige, oude schepen nog lang te behouden en te zeilen.Het momenteel meest uitgebreide standaardwerk over schipsonderhoud op traditionele zeilschepen.270 pagina’s, talrijke foto’s en afbeeldingen, formaat 21 x 21 cm, paperback.

Het weer lezen. Hoe wolken, wind en schroefassen ons leven bepalen.Wat schuilt er in een wolk? Hoe ontstaan jetstreams en orkanen? Hoe konden Polynesische ontdekkingsreizigers naar het oosten varen, terwijl de passaatwinden schepen al eeuwen naar het westen drijven, en wat is El Niño precies? Na 30 jaar aan boord van verschillende schepen deelt Elliot Rappaport met ons zijn kennis over het weer. Hij neemt ons mee op zeilreizen van de Mexicaanse kust tot in het hart van de tropen, van de ijskoude wateren van Groenland tot in de Roaring Forties. Uitgaande van zijn belevenissen op zee verklaart Captain Rappaport op meeslepende en heldere wijze verschijnselen zoals onweer, ijsvorming of vulkanisme en maakt hij ons wegwijs in grootcirkelnavigatie en de werking van de radar. Niet in de laatste plaats slaat hij de brug naar grotere verbanden zoals de klimaatontwikkeling en weet hij zo persoonlijke ervaring met wetenschap te verbinden.Elliot Rappaport studeerde geowetenschappen met als specialisatie meteorologie en bereidt momenteel als professor voor scheepvaart aan de Maine Maritime Academy cadetten voor op een beroepsloopbaan op zee. Eerder was hij meer dan twee decennia kapitein en professor in de nautiek aan de SEA Education Association in Woods Hole, Massachusetts, die bacheloropleidingen in zeewetenschappen aan boord van zeilschepen aanbiedt.Uit het Amerikaans-Engels vertaald door Rudolf Mast. Geboren 1958, was Mast zeilinstructeur en zeilmaker, voordat hij theaterwetenschap en filosofie in Berlijn studeerde. Daar werkt hij tegenwoordig als theaterwetenschapper, redacteur en vertaler.Een leesfragment vindt u onder "Downloads".400 pagina's, formaat 15 x 22 cm, gebonden met stofomslag en leeslint.

De meervoudig bekroonde wetenschapsredactrice van The New York Times, Dava Sobel, legde met deze bestseller een geheel nieuwe, buitengewoon succesvolle vorm van populairwetenschappelijke non-fictie vast."Het waargebeurde verhaal van een eenzaam genie dat het grootste wetenschappelijke probleem van zijn tijd oploste" vertelt het verhaal van de Schotse uurwerkmaker John Harrison. Hij stelt zich begin 18e eeuw een ambitieus en onmogelijk lijkend doel: een methode bedenken waarmee zeelieden de exacte lengtegraad van hun positie op zee kunnen bepalen.Ruim veertig jaar werkt Harrison als een bezetene aan het vervaardigen van een perfect chronometer. Uiteindelijk beleeft de geniale mechanicus – ondanks afgunst en talloze aanvallen – een ongeëvenaarde triomf.Vertaald door Matthias Fienbork.208 pagina's, formaat 12,2 x 18 cm, paperback.

In de compacte gids gaat het om de centrale onderwerpen van het zeilen: het manoeuvreren van het schip, zeemanschap, navigatie, zeiltrim, vaardigheden van de schipper en noodgevallen.Tom Cunliffe brengt complexe onderwerpen precies tot de kern en verduidelijkt ze met stapsgewijze foto-illustraties.Zijn adviezen en tips moedigen zeilers van alle ervaringsniveaus aan om ook kritische manoeuvres uit te proberen en nieuwe ervaringen op te doen.Tom Cunliffe is een van de belangrijkste zeilauteurs in Groot-Brittannië en heeft meer dan 40 jaar ervaring aan boord. Hij schrijft ondogmatisch en onderhoudend.224 pagina's, 680 foto's en illustraties, formaat 19 x 24 cm, zachte kaft.

Dit beproefde naslagwerk bevat een samenvatting van alle basisinformatie die een schipper op zee nodig heeft. In zakformaat is het voorzien van talrijke overzichtelijke tabellen en schematische tekeningen.Informatie over elektronische en klassieke navigatie, het berekenen van posities, afstanden en getijde wordt aangevuld met hoofdstukken over verkeersregels en veiligheid op zee, weerkunde of de knoop-tutorials. Malcolm Pearson biedt met dit boek uitstekende informatie voor beginners en gevorderden. Een uitstekend handboek voor de boordbibliotheek.204 pagina's, 4 kleurenfoto's en 243 tekeningen, formaat 16 x 10 cm, paperback.

Het "Verdrag inzake de internationale voorschriften ter voorkoming van aanvaringen op zee", kortweg de regels ter voorkoming van aanvaringen (KVR). De Duitse vertaling van de "Convention on the International Regulations for Preventing Collisions at Sea" (COLREG) wordt in dit boek voor gebruik aan boord toegelicht met talrijke afbeeldingen en snel te begrijpen samenvattingen.Zo is het internationale regelwerk voor zeemarkeringen en uitwijkregels, die schepen op zee moeten volgen om aanvaringen te voorkomen, te allen tijde gemakkelijk te begrijpen.De 10e uitgave van 2019 bevat:de regels ter voorkoming van aanvaringen in volledige tekstde verordeningen bij de internationale regelseen overzicht van zichttekens voor kleine vaartuigende betonningregio's A en B en het Duitse betonningsysteem88 pagina's, 88 foto's en afbeeldingen, formaat 13 x 20,1 cm, paperback.

Dit boek van Adlard Coles brengt al tientallen jaren de nieuwste bevindingen over zeilen in zwaar weer en is een van de meest vooraanstaande gespecialiseerde boeken over het onderwerp "veiligheid op zee".De stormgeteste offshorezeiler Peter Bruce heeft samen met Martin Thomas de 15e, volledig herziene editie van 2025 van dit standaardwerk opnieuw bijgewerkt en gemoderniseerd met de hulp van talloze gespecialiseerde auteurs.Peter Bruce heeft veel ervaring opgedaan met zeilen in zwaar weer tijdens zijn diensttijd bij de Royal Navy. Talloze regatta-overwinningen, waaronder de Admiral's Cup en de beruchte Fastnet Race in 1979, bezorgden hem de reputatie een van 's werelds beste schippers in stormregatta's te zijn.Het theoretische en technische deel van het boek legt het gedrag uit van zeil- en motorjachten en van boten met een harde romp, monohulls en multihulls in zware zeegang en presenteert de juiste zwaarweertactieken. Uitrusting zoals masten, trysails, zee- en drijfankers worden gepresenteerd met betrekking tot hun geschiktheid en gebruik in zwaar weer, evenals de nieuwste bevindingen en ontwikkelingen.Het praktische gedeelte behandelt verschillende methodes voor het veilig doorstaan van sterke en orkaanachtige stormen. De auteur analyseert verslagen van zwaar weer en geeft specifieke tips voor je eigen zeilpraktijk. Bijvoorbeeld welke tactieken het beste zijn om orkaanachtige stormen op zee te overleven. Hoe de boot wendbaar blijft in zwaar weer of hoe het jacht gebouwd en uitgerust moet zijn om kapseizen bij harde wind te voorkomen.400 pagina's, ongeveer 230 illustraties, kaarten en scheuren, formaat 18,1 x 25,2 cm, flexibele binding met stofomslag.

Het boek is helaas momenteel niet meer in het Duits leverbaar.David Barrie (geboren 1953) is vlinderonderzoeker, voorzitter van verschillende stichtingen, een gepassioneerd zeiler en een uitstekende auteur met grote belangstelling voor navigatieonderwerpen.Met zijn debuutwerk „Sextant - Die Vermessung der Meere“ (SEXTANT - A voyage guided by the stars and the men who mapped the world´s oceans) is het hem gelukt een geslaagde mix van avontuur, wetenschap, wiskunde en heldendaden te creëren. Vooral is het boek echter ook een liefdesverklaring aan de zee. „Barrie verbindt alles luchtig, verrast met historische detailkennis, brengt hulde aan de moed van de eerste zeelieden die zich in het onbekende waagden en haalt tragische lotgevallen uit de mist van het verleden“, stond er in een recensie.Barrie beschrijft hoe onbekend de omtrekken van hele continenten nog 250 jaar geleden waren. Oriëntatie aan de hemellichamen werd als ontoereikend beschouwd. Pas een nieuw waarnemingsinstrument gaf de moderne wereld haar gestalte: de sextant. David Barrie vertelt deskundig hoe en waarom deze werd uitgevonden, hoe levensbelangrijk hij voor zeelieden was en welke centrale rol hij speelde in de geschiedenis van onderzoeks- en ontdekkingsreizen.Op kunstzinnige wijze koppelt hij de belevenissen van onverschrokken zeevaarders als James Cook, La Pérouse en Joshua Slocum aan herinneringen aan zijn eigen oversteek van de Atlantische Oceaan, die hij als jonge man maakte.352 pagina's, 12,2 x 18 cm, paperback. In het Engels.

Lutz Böhme is al meer dan 15 jaar werkzaam voor verschillende zeil- en sportbootscholen in de opleiding voor de Duitse bekwaamheidsbewijzen Sportseeschifferschein (SSS) en Sporthochseeschifferschein (SHS).Het zeer nuttige, uitgebreide script in ringbandvorm leidt in gemakkelijk te volgen stappen in de astronavigatie in. Bovendien behandelt het de grootcirkel-, bestek- en koppelberekeningen met aanwijzingen voor het gebruik van de rekenmachine voor de actuele SHS-navigatie-examens.De momenteel beste informatiebron voor de SHS-examenvoorbereiding op het gebied van astronavigatie.De leesproef - zie verder op deze pagina onder \"Downloads & informatie\" - geeft een goede eerste indruk (al is het niet van de meest recente uitgave).75 pagina's, talrijke foto's en afbeeldingen, formaat DIN A4, uitgave: juni 2023.

Sjabloon voor astronomische navigatie, opgesteld door RYA Yachtmaster Ocean-instructeur Leon Schulz in samenwerking met de Duitse sextantfabrikant Cassens & Plath.Het overzichtelijk opgezette DIN A4-vel heeft zich in theorie en praktijk ruimschoots bewezen en heeft honderden zeilers geholpen met behulp van handige benamingen, gegevens en aanwijzingen snel te begrijpen waar in de HO-tabellen en almanakken stap voor stap welke waarden gehaald moeten worden.Ze zijn niet alleen nuttig voor het begrip van astronomische navigatie, bijvoorbeeld tijdens een cursus voor RYA Yachtmaster Ocean, maar vooral ook als geheugensteun achteraf. De sjablonen zijn duidelijk gestructureerd en begeleiden stap voor stap hoe de eigen positie wordt bepaald.Er is een sjabloon voor de zonobservatie en een voor het bepalen van de middagsbreedte.Een blok bevat telkens 25 vellen (enkelzijdig bedrukt). Teksten in het Engels.De gratis lesvideo's over het gebruik van de sjablonen op de homepage van Leon Schulz helpen om vertrouwd te raken met de werkwijze.www.reginasailing.com/celestial_videos/

Lutz Böhme is al meer dan 15 jaar werkzaam voor verschillende zeil- en sportbootscholen in de opleiding voor het Duitse bevoegdheidsbewijzen Sportseeschifferschein (SSS) en Sporthochseeschifferschein (SHS).Voor de gemakkelijk te begrijpen en gedegen examenvoorbereiding heeft hij daarom zijn diverse uitleg, handleidingen en oefenopgaven op 135 pagina's gebundeld.Bij de landnavigatie gaat hij met name dieper in op de inhoud boven het niveau van het Sportküstenschifferschein (SKS), bijvoorbeeld door de beschrijving van stroomdriehoeken van meerdere uren.Verder worden de onderwerpen getijdenkunde en -berekeningen met de Admiralty Tide Tables (ATT) en elektronische navigatie behandeld. Bij het hoofdstuk scheepvaartrecht hoort ook radarplotting, tot en met de voor de SHS vereiste uitwijkmanoeuvres.Een zeer nuttig script in ringband.De leesproef - zie verder onderaan deze pagina onder \"Downloads & informatie\" - geeft een goede eerste indruk (zij het niet van de meest recente uitgave).135 pagina's, talrijke foto's en illustraties, formaat DIN A4, uitgave: februari 2024.

Al meer dan 80 jaar het unieke standaardwerk. Altijd in stap met de ontwikkeling in de zeilsport is „Die Seemannschaft“ met meer dan 300.000 verkochte exemplaren voor generaties toerseilers uitgegroeid tot een onmisbaar naslagwerk.Voor de beginner is het een inleiding en een algemeen overzicht, voor de ervaren schipper een middel om vergeten zaken weer op te frissen.Uit de inhoud van de geactualiseerde 33e druk van 2025: De jacht - constructie, bouw en uitrustingTheorie van het zeilenDe veilige besturing van het schip van aan- en afmeren tot zeilen bij zwaar weerManoeuvres van A tot ZGedrag bij havaries en noodgevallenJollenzeilenRegattasportTerrestrische, elektronische en astronomische navigatieWeer- en getijdenkundeMedische zorg en Eerste Hulp aan boordOnderhoud en verzorging van het schipVaarbewijzen, radiovergunningen en bootsdocumentenScheepvaartrecht voor binnenwateren en zeeOrganisaties, instellingen, milieubeschermingExtra hoofdstuk Motorboten - types, aandrijvingen en manoeuvres828 pagina's, 871 kleurafbeeldingen, formaat 18 x 25 cm, gebonden met stofomslag.